Της Χρίστης Βασιλείου
Λογοθεραπεύτρια – Μέλος Προοδευτικής Κίνησης Δασκάλων και Νηπιαγωγών
Ο ρόλος του λογοθεραπευτή την τελευταία δεκαετία ολοένα και διευρύνεται ώστε να καλύπτονται αυξανόμενες ανάγκες των μαθητών/τριών. Ο καθοριστικός του ρόλος αναδεικνύεται στις περιπτώσεις παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες.
Η δυσαριθμησία, ως μια αρκετά συχνή μορφή μαθησιακών δυσκολιών, αφορά ελλείμματα που εντοπίζονται στην αρίθμηση, στις πράξεις, στην επίλυση προβλημάτων, στις μετρήσεις, στη γνώση της ώρας και των χρημάτων, στη γεωμετρία και στους νοερούς υπολογισμούς. Πιο συγκεκριμένα τα παιδιά με δυσαριθμησία μπορεί να παρουσιάζουν δυσκολίες στα πιο κάτω:
Στην εκμάθηση ονομάτων και αριθμών, στην επανάληψη μιας αριθμητικής αλληλουχίας, στην καταγραφή των αριθμητικών συμβόλων, στην εκμάθηση της ακριβούς έννοιας των συμβόλων των αριθμητικών πράξεων και της χρήσης τους, στη διεξαγωγή βασικών αριθμητικών υπολογισμών, στην κατανόηση της έννοιας «αξία» και απόδοσής της στα αριθμητικά μεγέθη, στην στοίχιση των αριθμητικών ψηφίων κατά την επίλυση προβλημάτων, στην εκτέλεση πράξεων, στην κατανόηση προφορικών προβλημάτων και στην απόδοση των στοιχείων με γραφικές αναπαραστάσεις, στην κατανόηση μαθηματικών όρων και στην αποστήθιση των πινάκων του πολλαπλασιασμού.
Τα ελλείμματα στην εργασιακή μνήμη και στις εκτελεστικές λειτουργίες έχουν συνδεθεί με τη δυσαριθμισία αφού οι νοητικοί αυτοί μηχανισμοί επιτρέπουν στο άτομο να ανταποκρίνεται με ευελιξία στο περιβάλλον του και να κατευθύνει την προσοχή του με στοχευμένο τρόπο στο κατάλληλο ερέθισμα αποκλείοντας άσχετες πληροφορίες ή ανεπιθύμητα ερεθίσματα.
Η ανάπτυξη της μαθηματικής επάρκειας προϋποθέτει ευέλικτη σκέψη, καλές εκτελεστικές λειτουργίες και ικανοποιητική εργασιακή μνήμη (ικανότητα συγκέντρωσης και νοερή επεξεργασία πληροφοριών). Οι δυσκολίες στην εργασιακή μνήμη παραμένουν πάντως το βασικό έλλειμμα στις μαθησιακές δυσκολίες στις οποίες συχνά συναντάται και δυσλειτουργική ικανότητα προσοχής. Η προσοχή είναι η διαδικασία στην οποία βασίζεται η εργασιακή μνήμη.
Έρευνες αναφέρουν ότι περισσότερα από τα μισά παιδιά με ΔΕΠΥ παρουσιάζουν συννοσηρότητα (δηλαδή και μαθησιακές δυσκολίες). Το 60-80% των παιδιών με ΔΕΠΥ συχνά διαγιγνώσκονται με παθήσεις ψυχικής υγείας, όπως άγχος, κατάθλιψη, εναντιωματική προκλητική διαταραχή, δυσκολίες συμπεριφοράς ή αισθητηριακές δυσκολίες.
Ένα σημαντικό μέρος της εξειδίκευσης του λογοθεραπευτή είναι και οι θεραπευτικές παρεμβάσεις για ελλείμματα στις εκτελεστικές λειτουργίες. Επιπλέον, ένα λογοπαθολόγος ως μέλος μιας πολυθεματικής ομάδας επαγγελματιών (π.χ. εργασιοθεραπεία, φυσιοθεραπεία, ψυχολογία) μπορεί συμβάλει στον εντοπισμό των μαθησιακών αναγκών ενός παιδιού μέσα από μια πολυεπιστημονική προσέγγιση. Συχνά ένα παιδί με δυσκολίες στις εκτελεστικές λειτουργίες, έχει ήδη ιστορικό από άλλους επαγγελματίες γι’ αυτό η συνεργασία ανάμεσα στους ειδικούς και η καλή επικοινωνία με τους γονείς αποτελούν απαραίτητα συστατικά για να καλυφθούν όσο το δυνατόν επαρκέστερα οι ανάγκες του παιδιού.
Εν κατακλείδι, οι λογοπαθολόγοι, είναι σε θέση να αναλύσουν το μαθησιακό περιβάλλον -συμπεριλαμβανομένης της ποσότητας και του τύπου της γλωσσικής επικοινωνίας που χρησιμοποιείται στο μάθημα – και με συγκεκριμένες στρατηγικές να βοηθήσουν ένα παιδί να βελτιώσει την προσοχή, τη μνήμη και τις εκτελεστικές του λειτουργίες. Ανάμεσα σε άλλα, μπορούν να το βοηθήσουν μαθαίνοντάς του στρατηγικές επίλυσης μαθηματικών προβλημάτων. Με διάφορες μεθόδους όπως λίστα ελέγχου για τη διαχείριση σύνθετων μαθηματικών προβλημάτων ή άλλες τεχνικές (π.χ. αριθμομηχανή, επιπλέον χρόνος, χαρτί πλέγματος, έγχρωμοι μαρκαδόροι για να επισημάνουν λέξεις σήματος, χαρτί για την αναστολή των οπτικών πληροφοριών στη σελίδα), μπορούν να διασφαλίσουν ότι ο μαθητής/τρια αναλύει τις πληροφορίες, αναστέλλει τις ανεπιθύμητες πληροφορίες και εφαρμόζει κριτική σκέψη. Σε μια πολυεπιστημονική ομάδα ειδικών,ο/η λογοπαθολόγος έχει αδιαμφησβήτητα σημαντική θέση στον καθορισμό στόχων και θεραπευτικών παρεμβάσεων για αντιμετώπιση των δυσκολιών της δυσαριθμησίας.
Πηγές
selle.gr/kids.php
logotherapeia-kalamata.gr/maths-disorder
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3514770/
Disorder or sensory integration disorder (MentalHelp.net, n.d.) (Kars4Kids Smarter Parenting, n.d).