Του Λάμπρου Στεφάνου και της Βιάνας Έρικσον
Εκπαιδευτικοί Δημοτικής – Μέλη Προοδευτικής Κίνησης Δασκάλων και Νηπιαγωγών
Το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΠΑΝ) με εγκύκλιό του (12/8/2020) ανακοίνωσε την επέκταση του θεσμού του/της υπεύθυνου τμήματος (ΥΤ) στην Α’ τάξη (από μία σε δύο διδακτικές περιόδους). Ωστόσο, μετά από κάποιες ώρες απέσυρε την εγκύκλιο και την επόμενη μέρα (13/8/2020) προχώρησε στην ανάρτηση νέας εγκυκλίου, με την οποία ανακάλεσε την επέκταση του θεσμού. Η εν λόγω ενέργεια (τόσο επί της διαδικασίας όσο και επί της ουσίας) προκάλεσε την έντονη αντίδραση όλων των Κινήσεων της ΠΟΕΔ. Το ΥΠΠΑΝ εξέδωσε σήμερα ανακοίνωση, στην οποία σημειώνεται το εξής: «[…] Σίγουρα προξενεί εντύπωση το γεγονός ότι την ώρα που η προσοχή εκπαιδευτικών, γονέων και ολόκληρης της κοινωνίας είναι στραμμένη στα ερωτηματικά ως προς τον τρόπο λειτουργίας των σχολείων σε σχέση με τη συνεχιζόμενη πανδημία και το ΥΠΠΑΝ εργάζεται πυρετωδώς για την υγειονομική ασφάλεια στα σχολεία και την ομαλή διοργάνωση της σχολικής χρονιάς 2020-21, κάποιων η σκέψη περιστρέφεται γύρω από τέτοια θέματα» (Ανακοίνωση ΥΠΠΑΝ, Παιδεία-News, 14/8/2020).
Και θα συνεχίσει η σκέψη μας να περιστρέφεται γύρω από τέτοια θέματα. Θα συνεχίσει για όλους τους πιο κάτω λόγους:
- Ανεξαρτήτως του σεναρίου που θα εφαρμοστεί για την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, το ΥΠΠΑΝ οφείλει να λάβει σειρά επιπρόσθετων παιδαγωγικών μέτρων. Τα μέτρα αυτά είναι απαραίτητα κυρίως για τις ομάδες παιδιών που φαίνεται να επηρεάστηκαν περισσότερο κατά την περσινή σχολική χρονιά (π.χ., παιδιά προδημοτικής και πρώτων τάξεων του δημοτικού, παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, παιδιά με ειδικές ανάγκες). Η επέκταση του θεσμού του ΥΤ (από μία σε δύο περιόδους) στην Α’ τάξη θα ήταν ένα σημαντικότατο μέτρο προς αυτή την κατεύθυνση.
- Η ώρα του ΥΤ δεν είναι χρόνος ανάπαυσης. Είναι χρόνος που οι εκπαιδευτικοί εκτελούν πολλαπλά καθήκοντα , τα οποία σχετίζονται τόσο με τα παιδιά (σε ατομικό επίπεδο) όσο και με την τάξη τους γενικότερα. Συγκεκριμένα, ο χρόνος αυτός αξιοποιείται από τον/την εκπαιδευτικό: (α) για προγραμματισμό και οργάνωση της διδασκαλίας ώστε αυτή να ανταποκρίνεται στις δυνατότητες, ανάγκες και ιδιαιτερότητες όλων των παιδιών της τάξης, (β) για σκοπούς επικοινωνίας με γονείς (π.χ. ενημέρωση αναφορικά με τη γνωστική και συναισθηματική πρόοδο των παιδιών), (γ) για σκοπούς συντονισμού με συνάδελφους εκπαιδευτικούς (π.χ. διεκπεραίωση κοινών διδακτικών στόχων και ενδοσχολικών δράσεων), (δ) για διεκπεραίωση διοικητικών καθηκόντων, που αφορούν την τάξη του/της (π.χ. θέματα παραβατικότητας που αφορούν τα παιδιά ή/και τις οικογένειές τους), (ε) για σκοπούς ενημέρωσης της διεύθυνσης του σχολείου ή/και ανώτερων λειτουργών του Υπουργείου για θέματα που αφορούν τα παιδιά της τάξης του/της και τέλος, (στ) για σκοπούς οργάνωσης ενδοσχολικών και εξωσχολικών εκδηλώσεων, από τις οποίες τα παιδιά αποκομίζουν πολύτιμες εμπειρίες και διδάγματα.
- Η Α’ τάξη είναι κατά γενική ομολογία η σημαντικότερη τάξη του δημοτικού σχολείου (και όχι μόνο). Τα παιδιά στην Α΄ τάξη μαθαίνουν να γράφουν, να διαβάζουν, να συμμετέχουν σε συζητήσεις, να διηγούνται. Μαθαίνουν να συνθέτουν και να αναλύουν τους αριθμούς μέχρι το 100 με βάση την αξία θέσης ψηφίου. Αποκτούν πυρηνικές γνώσεις και δεξιότητες, οι οποίες είναι απαραίτητες για την απρόσκοπτη συμμετοχή τους στη μαθησιακή διαδικασία. Ως εκ τούτου και λαμβάνοντας υπόψη τις δυσκολίες της προηγούμενης χρονιάς, το ΥΠΠΑΝ όφειλε και οφείλει να στηρίξει ποικιλοτρόπως τα παιδιά της Α’ τάξης.
Συνοψίζοντας, η επέκταση του θεσμού του ΥΤ στην Α’ τάξη (ιδιαίτερα κατά τη φετινή χρονιά) θα συνιστούσε ένα πολύτιμο παιδαγωγικό εργαλείο. Οι εκπαιδευτικοί αντιδρούν γιατί το ΥΠΠΑΝ προσθέτει περισσότερα εμπόδια στην ήδη δύσκολη διαδρομή που έχουν να διανύσουν. Η επέκταση του θεσμού του/της ΥΤ είναι μέτρο παιδαγωγικής υποστήριξης των παιδιών και όχι των εκπαιδευτικών.